Phân tích và phân biệt các cảm giác trong diễn ngôn tác phẩm văn học
Nhận thức và phân tích có giống nhau không? Đây là câu hỏi mà rất nhiều học sinh băn khoăn trước khi bắt đầu phân tích, cảm nhận một tác phẩm văn học. Nhưng làm thế nào để phân tích tác phẩm văn học? Cảm thụ văn học là gì? Trong bài viết này, Hoatieu xin chia sẻ một số kiến thức hữu ích giúp bạn đọc phân biệt được sự khác nhau giữa “phân tích” và “cảm thụ” trong văn học để bài học đi đúng trọng tâm, không bị lạc đề.
Phân tích là gì?
Khi đề yêu cầu phân tích, tức là học sinh phải xem xét tác phẩm một cách thấu đáo, khách quan từ hình thức đến nội dung. Nếu là thơ thì nên học từ ngữ, hình ảnh, nhạc điệu… Nếu là truyện thì nên học nhân vật, nghệ thuật nói, ý nghĩa cốt truyện… Điều quan trọng là khi bạn bắt gặp điều này. loại đề, dẫn chứng cần phân tích, trước là nhận xét, sau là đánh giá.
Cảm giác là gì?
Cảm nhận là bày tỏ suy nghĩ, tình cảm, cách hiểu, đánh giá của mình về cái hay, cái đẹp của tác phẩm. Cảm nhận thường dựa trên những ấn tượng chủ quan của người viết về những khoảnh khắc nghệ thuật trong tác phẩm văn học. Vì vậy, người viết phải lắng nghe, sàng lọc những cảm xúc, rung động của chính mình để xem yếu tố nào gây ấn tượng sâu sắc nhất. Ấn tượng về tác phẩm càng sâu sắc, bài viết càng xúc động và cảm nhận sâu sắc.
Có thể nói cảm tính hướng tới “bộ phận” còn phân tích hướng tới “hiểu”. Nếu phân tích ảnh hưởng đến tri giác và trí tuệ thì tri giác cũng ảnh hưởng đến tình cảm và tinh thần. Tuy nhiên bài viết cũng nên kết hợp 2 yếu tố này. Phân tích mà không cảm tính thì dễ làm khô khan bài viết. Ngược lại, cảm tính mà không phân tích thì không có cơ sở thuyết phục. Cần phân tích để đi sâu hơn vào cảm giác, làm đòn bẩy, làm điểm tựa cho sự thăng hoa của cảm xúc. Nói cách khác, mọi rung động, cảm nhận của nhà văn phải bắt nguồn từ sự phân tích, đánh giá về ngôn từ, hình ảnh, giọng điệu…, nhân vật hay chủ đề của tác phẩm.
Ví dụ: Xét bài thơ:
“Còn bao nhiêu mặt trời?
mưa tạnh
Sấm sét cũng ít bất ngờ hơn
Trên cây cổ thụ”
(Trích “Sang thu” của Hữu Thỉnh)
Câu 1: Phân tích đoạn thơ trên.
Vào mùa thu, thời tiết thay đổi. Tất cả vẫn còn dấu hiệu của mùa hè nhưng cường độ và cường độ giảm dần từ gay gắt sang ôn hòa. Sự đối lập nho nhỏ giữa “nắng” và mưa, “chưa” và “đã” cho thấy sự khác biệt mong manh giữa hai mùa. Vì làm sao lấp đầy nó bằng những dấu hiệu tự nhiên trong sự thay đổi của các mùa? Khi trời sang thu, những hàng cây lâu năm không còn ngỡ ngàng trước những tia chớp chuyển mùa. “Giông tố” và “cây cổ thụ” là ẩn dụ. “Sấm sét” có nghĩa là những rung động khác thường của ngoại cảnh, cuộc sống. Còn “cây cổ thụ” chỉ những người từng trải, thường điềm tĩnh và chín chắn trước những xáo trộn của cuộc đời.
Nghĩ về những đổi thay mùa thu của đời người từ những đổi thay mùa thu của thiên nhiên, ta mới hiểu: hãy chấp nhận, bình thản sống với niềm tin. Hãy mở lòng yêu thiên nhiên, đất nước, con người…
Câu 2: Nêu cảm nhận của em về đoạn thơ trên.
Vẫn là nắng hè, mưa, sấm, chớp và bão nhưng mức độ đã khác. Hãy chú ý và bạn sẽ thấy rằng mọi thứ đều ở vị trí công bằng, ổn định. “Tuổi tác” của cây chính là chìa khóa để mở ra một thế giới khác: thế giới thần linh. Dáng vẻ chững chạc, điềm tĩnh của cây trước giông bão, hay sự từng trải và trưởng thành của con người sau những bể dâu bể đời?
Ở tuổi đó, con người một mặt sâu sắc hơn, mặt khác khẩn trương hơn, vì không còn nhiều thời gian. Thì ra trước mắt, mùa thu đi mãi ngoảnh lại đã đến. Bốn mùa quay cuồng và lặng lẽ: mùa thu chợt đến. Cuộc sống bộn bề, tất bật, bộn bề lo toan, chợt tóc em thấy sương: Em ngẩn ngơ bước sang thu.
Nhan đề “Ngày mai” bao trùm và thấm nhuần cảnh vật: hương trái mùa thu, gió sương thu… Nhưng trong mỗi cảnh vật mùa thu, cái hồn của thiên nhiên, đất trời, vạn vật chính là tâm hồn của con người. mùa thu.
Mời các bạn tham khảo chuyên mục tài liệu Văn học – HoaTieu.vn để có những thông tin hữu ích khác.
