Lí luận văn học 6: Ẩn dụ Gồm 2 phần lý thuyết và bài tập vận dụng được VnDoc sưu tầm, tổng hợp nhằm giúp học sinh và thầy cô giảng dạy và học tốt Ngữ Văn lớp 6.

A. Nội dung ẩn dụ

Ẩn dụ là sự giống nhau (tính chất, trạng thái, màu sắc, v.v.) giữa hai đối tượng về mặt sự vật/sự kiện và sức mạnh tình dục của sự biểu hiện.

Tổng cộng có bốn phép ẩn dụ phổ biến:

1. Ẩn dụ hình thức (tức là sự giống nhau về hình thức)

Ví dụ:

Về thăm quê bác Sen

Có hàng râm bụt lửa hồng

Hồng lửa và đỏ dâm bụt có bề ngoài giống nhau.

2. Ẩn dụ phong cách (tức là loại suy phong cách)

Ví dụ:

Nhớ cây ăn trái

Về mặt phương pháp, nó giống nhau ở chỗ ăn trái cây tương đương với hưởng thụ thành quả lao động, còn trồng cây tương đương với lao động của con người tạo ra thành quả.

3. Ẩn dụ về chất (tức là giống nhau về chất)

Ví dụ:

cha tóc bạc

Đốt lửa đi ngủ

Tượng người cha bằng đồng là hình ảnh ẩn dụ về Bác Hồ, Bác Hồ chăm sóc từng giấc ngủ cho các chiến sĩ như người cha ruột chăm sóc những đứa con thân yêu của mình.

4. Ẩn dụ chuyển cảm giác (tức là chuyển từ giác quan này sang giác quan khác hoặc nhận thức bằng giác quan khác).

Ví dụ:

Giọng nói của cô ấy rất ngọt ngào

Sự chuyển đổi của cảm giác từ thính giác sang vị giác. Từ âm thanh nghe bằng tai đến vị ngọt trong miệng.

B. Bài tập ẩn dụ

Bài 1: Tìm ẩn dụ trong các câu thơ sau

Một.

Ngày qua ngày nắng qua lăng

Dù thấy nắng đỏ trên vô lăng

(Viếng Lăng Bác – Viễn Phương)

b.

Mặt trăng tròn và tròn

Kể cho tôi nghe về một người ngẫu nhiên

(Ánh trăng – Nguyễn Duy)

c.

Lấp lánh từng giọt

Tôi truyền cảm hứng cho bàn tay của tôi

(Mùa xuân nho nhỏ – Thanh Hải)

Lời đề nghị:

Một. Hình ảnh mặt trời ở câu thứ hai là hình ảnh ẩn dụ. Tác giả đã dùng từ mặt trời để chỉ vị lãnh tụ dân tộc Bác Hồ. Bác Hồ như vầng thái dương soi sáng dẫn dắt dân tộc ta thoát khỏi ách nô lệ, tăm tối để bước vào tương lai độc lập, tự do, hạnh phúc.

b. Ẩn dụ “vầng trăng tròn vành vạnh”: trung nghĩa, liêm khiết, ân nghĩa thiên nhiên, quê hương

c. Hình ảnh giọt lấp lánh – giọt tiếng chiền chiện => ẩn dụ chuyển đổi cảm giác. Tiếng kêu của một con chim thay đổi từ âm thanh không nhìn thấy được bằng thính giác sang âm thanh có thể nhìn thấy bằng xúc giác.

Bài 2: Chúng ta thường nói nó trong cuộc trò chuyện hàng ngày

– Lời nói ngọt ngào đến tận xương tủy.

– Khó nói quá

…

Đây là kiểu ẩn dụ gì?

Tìm kiếm thêm các ví dụ tương tự?

Lời đề nghị:

– Đây là kiểu ẩn dụ cảm giác – quy từ cảm giác từ nghĩa này sang cảm giác khác, ngọt ngào (vị giác ám chỉ thính giác)

– bạn có thể lấy các ví dụ khác như:

+ âm chua, âm ấm,…

+ Nói nhỏ, nói đau,…

+ màu nóng, màu lạnh,…

Bài 3: Các từ kim cương, sao sáng trong những câu thơ sau có phải là từ tượng hình không? Phân tích giá trị của câu nói đó?

Mười bốn triệu người miền Nam đang thức dậy với tôn giáo

Khôn ngoan! Ba mươi triệu viên kim cương của thiên hà quê hương

Không! Ngàn triệu ngôi sao sáng ngự trị bầu trời

Hứa hẹn một vụ mùa bội thu vào ngày mai.

Lời đề nghị:

– Các từ ngữ: Viên kim cương, ngôi sao sáng, là những hình ảnh ẩn dụ dùng để nói lên những điều quý giá của phẩm giá con người.

C. Phép ẩn dụ

Câu hỏi 1: Câu nào sau đây sử dụng ẩn dụ?

A. Bác vẫn ngồi suy nghĩ.

B. Bóng Bác cao vời vợi.

C. Người cha tóc đã bạc.

D. Chỉ cần ngủ ngon.

Câu 2: Trong đó, một phép ẩn dụ giống như một so sánh

A. Có hai kiểu: ẩn dụ bình đẳng và ẩn dụ không bình đẳng.

B. Là phép so sánh để tìm ra điểm giống nhau giữa các sự vật, sự việc

C. Giúp câu văn giàu hình tượng, biểu cảm hơn lời nói thông thường

D. Tất cả những điều trên đều đúng

Câu 3: Có bao nhiêu ẩn dụ phổ biến?

A. Hình thức, cách thức ẩn dụ

B. Ẩn dụ chuyển hoá cảm giác

C. Ẩn dụ định tính

D. Cả 3 đáp án trên

Câu 4: “Vân trang nghiêm trang khác hẳn khuôn trăng, Đường nét nở hoa, cười ngọc trang nghiêm, mây mất nước, tóc, tuyết nhường màu da” Đoạn thơ trên sử dụng những hình ảnh ẩn dụ nào?

A. Hình trăng, nét mặt, mây, tuyết.

B. Hoa hồng mỉm cười, ngọc trụi, mây tan nhường chỗ cho tuyết rơi.

C. Vầng trăng, nét mặt, màu tóc, màu da.

D. Vầng trăng, nét em, hoa cười, ngọc thốt nốt.

Câu 5: Kiểu ẩn dụ này được sử dụng trong câu thơ “Một tiếng chim hót sáng cả rừng”.

A. phép ẩn dụ chuyển đổi cảm giác.

B. cách ẩn dụ.

C. ẩn dụ định tính.

D. ẩn dụ hình thức.

Câu 6: Ẩn dụ là gì?

A. Sự vật, gọi tên hiện tượng này bằng tên của sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng với nó là khơi dậy, làm tăng tính dục.

B. Sự vật là so sánh sự việc này với sự vật, sự việc khác

C. Gọi tên đồ vật, sự việc này theo tên đồ vật, sự việc khác có đặc điểm giống nhau

D. Không xác định

Câu 7: Ẩn dụ?

A. Có thể tìm thấy trong danh từ

B. Có thể tìm thấy ở cả hai từ trên

C. Tìm thấy trong tính từ

D. Không tìm thấy 2 loại từ: danh từ và tính từ

Câu 8: Tìm những câu thơ chứa ẩn dụ?

A. Cái bóng quá cao

B. Tóc cha bạc phơ

C. Đốt lửa cho anh nằm

D. Chỉ cần ngủ ngon

Câu 9: trong ẩn dụ

A. Con vật không thể so sánh với con người

B. Không thể đổi tên con vật thành tên người

C. có thể đổi tên con vật thành tên người

D. Không đáp án nào đúng

Câu 10: Câu thơ “Tiếng chim hót sáng cả rừng” là ẩn dụ gì?

A. Ẩn dụ hình thức

B. Ẩn dụ phong cách

C. Ẩn dụ phẩm chất

D. Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác

Câu 11: Hình ảnh nào của mặt trời được sử dụng theo nghĩa bóng?

A. Mặt trời mọc đằng đông

B. Thấy em như thấy mặt trời

C. Ngày nào mặt trời cũng ngang qua lăng/ Thấy mặt trời đỏ rực trong lăng.

D. Bác như mặt trời xua tan đêm lạnh.

Câu 12: Phép so sánh khác với phép ẩn dụ ở chỗ này

A. Phép so sánh không giúp câu có nghĩa bóng và biểu cảm như phép ẩn dụ

B. Hoán dụ chỉ là so sánh các sự vật, sự việc với nhau bằng các từ so sánh, không phải là biện pháp tạo từ mới như ẩn dụ, nghĩa mới.

C. So sánh không cần liên tưởng như ẩn dụ

D. Tất cả các câu trả lời trên đều đúng

Trả lời

1 – C 2 – C 3 – D 4 – D 5 – A 6 – A 7 – B 8 – B 9 – A 10 – D 11 – C 12 – B

——————————

Với nội dung ẩn dụ, học sinh và giáo viên cần nắm được những kiến ​​thức khái niệm về ẩn dụ chung như ẩn dụ, hình thức, phong cách, chất lượng ẩn dụ.

Gửi bởi: THPT Lê Hồng Phong

Thể loại: Tổng hợp