Ý thức là một trong hai phạm trù vấn đề cơ bản của triết học. Đó là phương thức phản ánh cao độ hiện thực khách quan, phương thức mà chỉ con người mới có. Ảnh hưởng của ý thức đối với đời sống xã hội là vô cùng to lớn. Nó không chỉ là kim chỉ nam cho các bài tập, mà còn là động lực của việc tập luyện. Sự thành bại của thực tiễn, tác động tích cực hay tiêu cực của ý thức đối với sự phát triển của tự nhiên và xã hội chủ yếu phụ thuộc vào vai trò chỉ đạo của ý thức, mà biểu hiện là vai trò của ý thức khoa học văn hóa tư tưởng. Vậy ý thức là gì, nguồn gốc, bản chất và vai trò của nó.

Bạn đang xem bài viết: Ý thức là gì? Nguồn gốc, bản chất và vai trò của ý thức?

1. Ý thức là gì?

Theo phân tâm học, tâm trí con người được chia thành ý thức và vô thức. Chỉ riêng việc học thông qua nhận thức được chia thành tám phần, và nhận thức là một trong tám phần đó. tương tự, từ bất kỳ quan điểm nào, ý thức chỉ là một phần của tâm trí. Tuy nhiên, ý thức rất năng động và có phạm vi hoạt động rất rộng.

Ý thức theo quan niệm của triết học Mác – Lênin là phạm trù do phạm trù vật chất quyết định, theo đó ý thức là sự phản ánh toàn cục vật chất khách quan vào bộ não con người và có sự chuyển hóa, sáng tạo riêng. Ý thức có mối quan hệ biện chứng với vật chất.

Theo tâm lý học, ý thức được định nghĩa là phương thức phản ánh tâm lý cao nhất chỉ có ở con người. Ý thức là sự phản ánh bằng lời nói những gì con người đã tiếp thu trong quá trình tương tác với thế giới khách quan.

Ý thức và tâm lý đều là sự phản ánh hiện thực khách quan của não bộ, vừa mang tính bản chất vừa mang tính chủ quan. Tuy nhiên, ý thức cũng là tâm lý, nhưng ở cấp độ cao hơn. Ý thức mang lại cho con người khả năng tự phản tỉnh (phản xạ phản chiếu) và chỉ khi con người ở trạng thái khỏe mạnh và tỉnh táo.

2. Ý thức tiếng Anh là gì?

Nhận thức tiếng Anh có nghĩa là: Ý thức.

Ý thức được định nghĩa là hình thức phản ánh tâm lý cao nhất chỉ có ở con người. Ý thức là sự phản ánh bằng ngôn ngữ những gì mà con người đã tiếp thu trong quá trình tương tác với thế giới khách quan.

3. Nguồn gốc, bản chất và vai trò của ý thức:

3.1. Nguồn gốc của ý thức:

Chúng ta nghe nói nhiều đến “ý thức”, vậy ý ​​thức đến từ đâu? Ngày nay có nhiều ý kiến ​​giải thích nguồn gốc của ý thức. Tuy nhiên, theo quan niệm của tác giả, nguồn gốc của ý thức bắt nguồn từ hai nguồn trên:

Đầu tiên, nguồn gốc tự nhiên

Thuật ngữ “bản chất” dần trở thành khái quát cho nội dung ý thức sẽ xuất hiện từ sự hình thành bộ óc con người, do con người sẽ tự hình thành trong bộ não dưới tác động của nhiều yếu tố khác nhau như sự hoàn thiện. Phong cảnh, giáo dục, v.v. hoạt động của bộ não con người sẽ dần dần tạo điều kiện cho con người hình thành những quan hệ nhân sinh toàn cục khách quan, từ đó các sự vật, sự kiện nảy sinh từ hiện thực, sẽ tạo nên tính sáng tạo, năng động ở con người. Trong bộ phận con người, bộ não là bộ phận điều hành và điều chỉnh hành vi của con người. Còn ý thức là thuộc tính của dạng vật chất có tổ chức cao đó là bộ não con người, là chức năng của bộ não, là kết quả sau quá trình liên kết và hoạt động của bộ não để tạo ra những kết quả vi mô của con người. Như vậy, một bộ não hoàn thiện và phát triển toàn diện sẽ tác động đến ý thức con người cũng trở nên phong phú và sâu sắc hơn.

Đồng thời, những mối quan hệ xoay chuyển giữa con người với nhau trong thế giới khách quan cũng sẽ tạo nên và ảnh hưởng sâu sắc đến tư duy của con người. Trong mối quan hệ này, thế giới khách quan sẽ tác động vào bộ não con người thông qua hoạt động của các giác quan, hình thành nên quá trình phản ánh. Hành vi được thực hiện là sự phản ánh rõ nét nhất của ý thức.

Thứ hai, nền tảng xã hội

Ở đây, xã hội được hiểu là những hành vi lao động, những ứng xử và tiếng nói của con người thể hiện những nội dung ý thức một cách chi tiết và chân thực nhất.

• Lao động là hoạt động của con người sử dụng công cụ để tác động vào giới tự nhiên nhằm cải tạo giới tự nhiên cho phù hợp với nhu cầu của con người. Công việc sẽ tác động đến ý thức của con người về việc phải làm gì và làm như thế nào để thực hiện công việc một cách hiệu quả nhất, tiết kiệm thời gian và công sức. Vì vậy, công việc có ảnh hưởng rất lớn đến sự hình thành tư tưởng của con người.
• Cách ứng xử giữa người với người cũng là yếu tố có ảnh hưởng sâu sắc đến sự hình thành và thay đổi ý thức của mỗi người. Khi một đứa trẻ được giáo dục và sống trong một môi trường sống lành mạnh, văn minh sẽ vô tình giúp đứa trẻ hiểu rằng mình cũng phải cư xử như vậy cho đúng mực, cho đúng mực với mọi người xung quanh. Tương tự như vậy, việc người ta thật lòng với nhau hay lừa dối nhau cũng sẽ khiến cho những người trong hoàn cảnh đó hiểu rằng điều đó là sai hay đúng, có lợi cho mình hay không và lâu dần sẽ trở thành suy nghĩ của chính bạn.
• Lời nói cũng giống như hành vi của con người. Những người có chung ngôn ngữ trong một quốc gia sẽ coi đó là một quốc gia và phải cư xử phù hợp hơn. Đồng thời, khi mọi người sử dụng giọng nói của mình để làm rõ quan điểm của mình, điều đó sẽ khiến đối phương nhận thức được hàm ý trong lời nói của họ và hình thành cảm nhận của riêng họ về một sự việc cụ thể. Như vậy, lời nói là hệ thống các tín hiệu vật chất chứa đựng thông tin mang nội dung ý thức, nếu không được lời nói biết đến thì không thể tồn tại ý thức.

Tương tự như vậy, chúng ta có thể thấy rằng ý thức được hình thành dựa trên hai nguồn gốc trên. Những yếu tố này sẽ tác động mạnh mẽ đến sự hình thành ý thức của con người. Nguồn trực tiếp quan trọng nhất quyết định sự ra đời và phát triển của ý thức là lao động. Sau khi sinh con và đồng thời khi sinh con, có tiếng nói; Đây là hai tác nhân kích thích chính khiến não khỉ dần chuyển hóa thành não người, khiến tâm động vật dần dần chuyển hóa thành tâm thức.

3.2. Bản chất của ý thức:

Dựa theo chủ nghĩa duy vật Biện chứng cho ý thức là sự phản ánh thế giới khách quan vào bộ não con người thông qua hoạt động thực tiễn nên bản chất của ý thức là hình ảnh chủ quan của thế giới khách quan. Và như vậy ý ​​thức sẽ phản ánh hiện thực toàn cầu khách quan của con người.

• Ý thức là hình ảnh chủ quan của thế giới khách quan. Tức là nội dung mà ý thức bắt nguồn từ thực tiễn, những yếu tố xuất hiện trong thực tiễn sẽ là cơ sở để ý thức được hình thành;
• Phản ánh có ý thức là sáng tạo, bởi vì nó luôn được sử dụng ngoài nhu cầu thực tế, nhưng bắt buộc phải tạo ra các giá trị, để phát minh ra các thiết kế hiện đại và hữu ích hơn sẽ phục vụ nhu cầu thực tế của xã hội.
• Sự phản ánh có ý thức là sự sáng tạo, bởi vì sự phản ánh đó bao giờ cũng dựa trên hoạt động thực tiễn và là sản phẩm của các quan hệ xã hội. Với tư cách là sản phẩm của các quan hệ xã hội, ý thức mang bản chất xã hội.

Vì vậy, bản chất của ý thức là sự phản ánh trung thực nhất, đầy đủ nhất của ý thức. Hành vi của con người cũng là một yếu tố thể hiện bản chất của ý thức. Ý thức là một hiện tượng xã hội và có bản chất xã hội.

3.3. Vai trò của ý thức:

Ý thức có vai trò quan trọng trong đời sống hiện thực và khẳng định vật chất là nguồn gốc, cơ sở khách quan để sản sinh ra ý thức, còn ý thức chỉ là sản phẩm và sự phản ánh hiện thực, khách quan mang tính toàn cầu. Và hành động của con người chỉ xuất phát từ những nhân tố tác động của thế giới khách quan.

Điều này đã tạo cho con người sự thông minh, nhạy bén để có thể phản ứng nhanh nhạy trước những tác động của môi trường xung quanh. Từ đó giúp tạo ra những giá trị thiết thực cho đời sống xã hội, nhiều công trình kiến ​​trúc ra đời, nhiều phát minh khoa học hình thành nên ý thức con người có thể phát hiện ra thiên tai hay những biến đổi trong tương lai…

Và không chỉ vậy, khi biết rõ một vấn đề nào đó sẽ tạo điều kiện để con người hạn chế hành vi của mình phá luậtgây hậu quả tiêu cực cho sự phát triển của đất nước. các nước có thể cùng nhau mở rộng quan hệ ngoại giao cả về kinh tế để hợp tác phát triển, xây dựng đất nước phát triển hiện đại hơn, hướng tới thị trường toàn cầu.

tương tự, nói đến vai trò của ý thức thực chất là nói đến vai trò của con người, vì bản thân ý thức không trực tiếp làm thay đổi bất cứ điều gì trong hiện thực. Vì vậy, để hiện thực hóa ý tưởng, chúng ta phải sử dụng lực lượng thực tế. Tức là con người muốn thực thi các quy luật khách quan thì phải nhìn thấy và vận dụng đúng đắn các quy luật đó, đồng thời phải có ý chí và phương pháp tổ chức hành động. Vai trò của ý thức là định hướng hoạt động của con người, nó có thể quyết định con người hành động đúng hay sai, thành công hay thất bại dựa trên những điều kiện khách quan nhất định.

Vì vậy, con người càng phản ánh thế giới khách quan đầy đủ, chính xác bao nhiêu thì sự cải tạo toàn cầu càng hiệu quả bấy nhiêu. Vì vậy, phải phát huy tính năng động, sáng tạo của ý thức, phát huy vai trò là nhân tố con người để tác động cải tạo thế giới khách quan.